Suatu ketika dahulu, antara tanaman ladang utama di Malaysia ialah koko, selain getah dan kelapa sawit. 

Akibat permintaan yang tinggi terhadap kelapa sawit, tanaman ini mendominasi aktiviti perladangan, sedikit demi sedikit menghakis kawasan koko dan getah. 

Selain faktor harga di pasaran dunia, kawasan koko dan getah mengecil akibat kekurangan bekalan buruh. 

Koko dipinggirkan kerana memerlukan buruh yang ramai untuk menuai buah, yang sukar dilakukan secara mekanisasi, serta kaedah memprosesnya yang rumit. 

Namun, permintaan yang tinggi dan berkembangnya aktiviti agro-pelancongan berasaskan pertanian telah memberikan nafas baru kepada tanaman koko. 

Daerah Bera adalah salah satu daerah yang menjadi nadi aktiviti pertanian di Pahang dengan pelbagai jenis tanaman dan penternakan. Antaranya ialah ladang koko milik Ong Seng Lee yang dinamakan Ong Chong Lim Plantation Sdn. Bhd. Ladang ini telah menanam koko sejak 40 tahun lalu, berkembang dari 40 hektar kepada hampir 80 hektar pada masa kini,   menjadikannya salah satu daripada ladang koko yang masih beroperasi di Malaysia. 

Ong Seng Lee, Pengarah Eksekutif Ong Chong Lim Plantation Sdn. Bhd., telah terlibat dalam penanaman koko selama 40 tahun, mengembangkan ladang dari 40 hektar kepada kira-kira 80 hektar pada masa kini.

 

Meningkatkan Kualiti Koko Secara Berterusan

Menurut Ong Seng Lee, Pengarah Eksekutif Ong Chong Lim Plantation Sdn. Bhd., terdapat 400 ribu hektar ladang koko di Malaysia 30 tahun lalu, namun kini mengecil kepada kira-kira 6,000 hektar. Baginya, industri koko mempunyai potensi besar untuk memberikan pulangan yang baik. Apa yang perlu diberi tumpuan ialah mencapai sasaran pengeluaran sehektar yang setimpal dan mengekalkan kualiti yang tinggi. Mengambil peluang daripada harga koko yang terus meningkat kesan permintaan yang melebihi bekalan, perladangan koko boleh menjadi perniagaan yang lumayan. 

“Trend kenaikan harga ini adalah kerana negara pengeluar koko global menghadapi pelbagai   masalah seperti serangan perosak, penyakit, dan kesan perubahan iklim, yang menyebabkan   pengeluaran menurun dengan ketara dan mewujudkan keadaan permintaan melebihi   bekalan.” 

“Bagi penyakit dan perubahan iklim, selagi kaedah menangani masalah dilaksanakan dengan tepat, industri koko masih merupakan pertanian yang mempunyai potensi besar.” 

Terdapat ulasan yang mengatakan bahawa biji koko yang dihasilkan oleh Ong Seng Lee adalah antara yang terbaik di peringkat antarabangsa. Syarikatnya telah memenangi banyak anugerah untuk biji koko. Melalui cadangan Lembaga Koko Malaysia, mereka dianugerahkan sijil penghargaan untuk kualiti biji koko kering yang cemerlang. Ini terbukti dengan pembelian biji koko mereka oleh Barry Callebaut, salah satu pengeluar coklat terkemuka di peringkat antarabangsa. 

Ladang koko milik Ong Chong Lim Plantation Sdn. Bhd. telah memenangi banyak anugerah. Lembaga Koko Malaysia juga pernah menganugerahkan beliau dengan anugerah peringkat ladang koko.

 

Faktor utama yang mempengaruhi kejayaan atau kegagalan penanaman koko ialah perubahan iklim dan masalah perosak. Kekurangan teknologi dan sains menyebabkan pengeluaran tidak memuaskan.

 

Namun, Ong Seng Lee dengan rendah hati menyatakan, “Kita tidak boleh mengatakan ia yang terbaik, tetapi kami berusaha sedaya upaya untuk mencapai piawaian dunia! Oleh itu, kami secara aktif meningkatkan pengeluaran dan sentiasa berusaha memperbaiki kualiti, dengan harapan produk kami memenuhi piawaian antarabangsa.” 

Belajar Sambil Berusaha dengan Tekun

Menyelusuri sejarah, Ong Seng Lee mewarisi perniagaan koko daripada ayahnya, mendiang   Ong Chong Lim, dan telah mengusahakannya selama 30 tahun dengan tekun, sehingga kini   menjadi pemain utama dalam industri koko Malaysia, menunjukkan kekuatan dan ketabahan yang luar biasa. 

Beliau berkata, selepas pulang dari pengajian di luar negara, beliau mengambil alih perniagaan koko ayahnya. Bagi beliau yang tidak pernah terlibat dalam industri koko sebelum ini, semuanya bermula dari asas! 

Penanam biasanya menanam pokok yang lebih tinggi seperti durian dan getah di ladang untuk memberikan teduhan, mengelakkan pendedahan berlebihan yang tidak baik untuk pertumbuhan pokok koko.

 

“Bermula dari sifar dalam bidang industri perladangan koko, perjalanan ini penuh cabaran. Saya pernah menghubungi Lembaga Koko Malaysia untuk mendapatkan nasihat dan bantuan.” Dari situ, beliau menyedari bahawa untuk mencipta jalan baru, beliau perlu keluar daripada cara pengurusan dan pengendalian tradisional. Dengan tekun, beliau terus belajar sambil berusaha! 

Faktor utama yang mempengaruhi kejayaan atau kegagalan ialah perubahan iklim dan masalah perosak. Kekurangan teknologi dan sains menyebabkan pengeluaran tidak mencapai sasaran. Kegagalan mencapai sasaran pengeluaran juga menyebabkan kerugian syarikat, jadi beliau terpaksa menyelesaikan masalah yang ada untuk memastikan pengeluaran mencapai sasaran dan akhirnya memperoleh keuntungan. 

Perubahan Pemikiran dan Kekurangan Konsep

Ong Seng Lee menekankan bahawa, dari sudut pandang peribadinya, kekurangan perubahan pemikiran dan konsep dalam bidang pertanian menyebabkan kegagalan bertindak balas dengan pantas terhadap ancaman perosak dan perubahan iklim, serta pelbagai cabaran yang dibawa, sehingga pengeluaran koko tidak mencapai sasaran dan gagal memperoleh pulangan yang sepatutnya. 

Menurut beliau, pada masa ini, pengeluaran tahunan industri koko di Malaysia adalah kurang daripada 500 kg sehektar, manakala sasaran ideal ialah lebih daripada 1 tan sehektar. 

“Dengan harga semasa, untuk mencapai keuntungan, sikap positif ialah berharap pengeluaran tahunan meningkat dengan ketara dalam satu atau dua tahun akan datang, dengan sasaran 2 tan buah kering sehektar.” 

Ong Seng Lee menyatakan bahawa mekanisasi telah menggantikan tenaga manusia, menjimatkan hampir 60% pergantungan kepada buruh. Berbanding mengupas buah secara manual yang hanya mencapai 200 hingga 300 biji sejam, mekanisasi boleh mencapai 3,000 hingga 4,000 biji sejam! 

Kenderaan khas yang direka untuk menyembur racun perosak atau mengairi pokok koko.

 

Untuk menyelesaikan masalah kekurangan tenaga kerja dan mengurangkan kos pengeluaran, beliau sendiri mencipta mesin pengupas buah koko. Mesin ini kini telah didaftarkan sebagai tanda dagangan di Malaysia dengan nama “COBRE”. Pendaftaran tanda dagangan pertama ialah untuk generasi pertama, dan selepas pemerhatian dan penambahbaikan jangka panjang, mereka telah mencapai tahap ketiga yang lebih maju. 

“Penciptaan mesin pengupas buah koko juga dilakukan dalam keadaan terpaksa, untuk mengelakkan pergantungan berlebihan kepada tenaga manusia. Pernah ada permintaan kenaikan gaji daripada pekerja asing, dan pelbagai dasar kerajaan yang menghadkan kemasukan pekerja asing ke Malaysia, menyebabkan kekurangan buruh yang menyusahkan pengusaha pertanian.” 

Pada masa ini, dengan 78 hektar ladang, beliau   berjaya mengupah 12 pekerja untuk membantu menguruskan ladang, yang dianggap sebagai satu pencapaian yang sukar. 

Menanam Kira-kira 10 Varieti Koko

Ong Seng Lee menyatakan bahawa ladangnya menanam kira-kira 10 varieti koko. Selagi varieti itu baik, tidak kira jenis apa, semuanya diterima.   Ladangnya menanam varieti seperti QH, MCB, KKM, dan PBC.

Buah koko dengan kulit tebal, apabila dibuka, isinya yang putih mempunyai rasa manis dan masam, serta lembap dan sedap.

 

Koko memerlukan hampir 4 tahun untuk ditanam dari anak benih hingga boleh dituai. Jika   menggunakan teknik cantuman, hanya 1 tahun atau 18 bulan diperlukan sebelum hasil boleh dituai! 

“Pokok koko tidak boleh terdedah secara langsung kepada cahaya matahari yang terik. Untuk   mengelakkan pendedahan berlebihan, penanam biasanya menanam pokok yang lebih tinggi seperti durian dan getah, untuk memberikan teduhan   sekitar 50% atau keadaan separa teduh.” Beliau berkata, jarak ideal antara pokok koko ialah 10 kaki x 10 kaki, untuk membolehkan cabang berkembang dan memudahkan pemangkasan. 

“Koko mempunyai dua musim pengeluaran setiap tahun, dengan puncak pengeluaran pada   November dan Disember, dan pengeluaran   sederhana antara April hingga Jun.” 

Harga Mencatat Rekod Baru

Ong Seng Lee berkata, sehingga kini, harga pasaran biji koko di seluruh dunia telah meningkat daripada sekitar RM10 sekilogram kepada RM40 sekilogram, iaitu harga tertinggi dalam sejarah! 

“Jika harga biji koko ini dapat dikekalkan atau terus meningkat, selagi kita dapat menangani serangan perosak dan perubahan iklim, saya percaya ia tidak akan kalah dengan pasaran dan prospek durian   Musang King pada masa kini!” 

Ong Seng Lee menekankan bahawa teknik penapaian adalah kunci, kerana ia mempengaruhi rasa dan keasidan buah, yang seterusnya menentukan harga koko. Di belakang gambar ialah bekas kayu untuk penapaian koko.

 

Walaupun harga koko kini meningkat dan dijangka terus naik, tidak seperti tanaman lain yang menarik minat ramai penanam apabila harganya melonjak, mungkin kegagalan besar pada masa lalu masih menakutkan ramai pengusaha ladang koko besar. 

Beliau berpendapat bahawa pengeluaran koko   dunia pada masa ini tidak mencukupi untuk   memenuhi permintaan pasaran sedia ada. Biji koko adalah salah satu bahan penting dalam pemprosesan makanan di negara-negara Eropah Barat yang beriklim sejuk.

Permintaan untuk buah koko adalah global. Jika kita melihat permintaan yang lebih besar daripada pasaran China, saya percaya ia boleh mencipta   kejayaan yang lebih besar. Menurut data, di   kalangan negara Asia, China dan Jepun semakin menjadi pasaran coklat utama, diikuti oleh India dan Australia. 

Koko Perlukan Kerja Pemangkasan

“Koko adalah tanaman yang mudah ditanam, tetapi ancaman terbesarnya ialah serangan perosak dan perubahan iklim, yang akan memberi kesan besar terhadap pengeluaran dan kualiti!” 

Oleh kerana pokok anggur dan pokok koko mempunyai ciri yang serupa, kedua-duanya   memerlukan teknik pemangkasan untuk merangsang pertumbuhan dan pengeluaran.   Ong Seng Lee secara aktif merujuk dan memahami kaedah penanaman anggur di luar negara, menggunakan pendekatan ini untuk mengurus dan meningkatkan pengeluaran ladang koko serta   mengatasi masalah penyakit. 

“Penyakit sering berlaku disebabkan kelembapan, jadi sebelum musim hujan tiba, pemangkasan perlu dilakukan untuk mengurangkan risiko.” 

Beliau berkata, penyebaran penyakit biasanya disebabkan oleh kekurangan nutrien pada pokok koko, terutamanya selepas musim hujan, di mana penyakit mudah menyerang! 

Selepas penapaian, buah perlu dibasuh untuk menghilangkan pulpa putih pada biji koko, kemudian dikeringkan untuk menghasilkan biji koko berkualiti tinggi!

 

Kelembapan semasa musim hujan boleh melemahkan daya tahan pokok koko, menyebabkan penyakit buah hitam dan penyakitranting kering berlaku serentak. Untuk mencegah serangan penyakit ini, pemangkasan perlu dilakukan untuk melindungi pokok. Ong Seng Lee menekankan, 

“Pencegahan lebih baik daripada rawatan. Pemangkasan perlu dilakukan sebelum musim hujan untuk mengekalkan daya tahan pokok dan mengelakkan kelembapan yang menjadi   tempat pembiakan penyakit.” 

Serangan Ulat Pengorek Buah

Melalui angin atau serangga kecil, pelbagai penyakit perosak boleh merebak. Keadaan   terburuk di ladang ialah 80% pengeluaran boleh musnah akibat penyakit. Ong Seng Lee percaya bahawa masalah perosak boleh dikawal dan dicegah, bukan sesuatu yang tidak boleh diatasi, asalkan pengurusan dan masa yang tepat dipraktikkan. 

Penyakit ulat pengorek buah menyebabkan buah koko mengeras dan melekat, sehingga buah   terpaksa dibuang dan tidak boleh digunakan. Buah ini akan berbunyi kosong apabila digoyang, dan warna kulit buah koko menjadi tidak sekata. 

“Sumber penyakit ulat pengorek ialah daripada telur yang ditinggalkan oleh sejenis rama-rama;   pemangkasan yang tidak sempurna atau buah matang yang tidak dituai boleh menyebabkan   masalah ini!” 

Pemangkasan yang tidak mencapai ketinggian yang betul akan menyebabkan penyebaran penyakit ulat pengorek; buah yang matang tidak dituai tepat pada masanya, membolehkan perosak merosakkan buah terlebih dahulu! 

Ong Seng Lee menekankan bahawa segala-galanya perlu dilakukan dengan serius, bermula daripada memupuk minat, sehingga kepada tindakan praktikal, pemerhatian, dan pemahaman. Ini adalah satu bentuk pengorbanan, bukan sekadar mengikut orang lain secara membuta tuli. 

Ong Seng Lee memberikan penerangan kepada delegasi, dengan demonstrasi teknik cantuman pokok koko oleh kakitangan berpengalaman.

 

Semasa proses pengeringan semula jadi, biji koko perlu sering dibalik untuk memastikan pengeringan sekata. Pengeringan tidak sekata boleh menyebabkan pertumbuhan kulat semasa penyimpanan.

 

“Pandangan saya ialah, selagi akar pokok koko   sihat, dan cantuman atau vaksinasi dilakukan   secara berterusan untuk memperbaharui varieti yang lebih baik, pokok ini boleh bertahan   sehingga generasi akan datang, tidak kalah dengan usia pokok zaitun!” 

Teknik Penapaian Mempengaruhi Rasa Buah

Ong Seng Lee bekerjasama dengan Barry Callebaut (sebuah syarikat coklat antarabangsa terkenal dari Belgium dan Jerman), di mana Barry Callebaut menyediakan enzim berkualiti tinggi untuk menghasilkan biji koko yang unik, membolehkan syarikatnya membekalkan biji koko berkualiti tinggi untuk diproses menjadi coklat premium. 

“Kami menggunakan teknik enzim cecair, di mana pulpa buah perlu dicampur dengan enzim dalam masa 12 jam selepas dikupas untuk memastikan kualiti terbaik!” Ong Seng Lee menekankan bahawa teknik penapaian adalah kunci, kerana ia mempengaruhi rasa dan keasidan buah. Pengawalan masa penapaian yang tepat menentukan perbezaan aroma dan rasa buah, yang seterusnya menentukan harga biji koko. 

Ahli delegasi dari Korea dengan gembira memegang buah koko, bersama Ong Seng Lee (barisan depan, kedua dari kiri) dan anaknya Ong Jing Xun (barisan depan, pertama dari kanan).

 

Beliau berkata, pada mulanya buah koko diperam dalam tong, kemudian dipindahkan ke kotak (biasanya diperbuat daripada plastik atau keluli, bukan besi) dan ditutup dengan beg goni. 

Suhu penapaian terbaik ialah antara 40°C hingga 45°C, dan masa penapaian biasanya tidak melebihi 6 hari. Jika cuaca panas, masa penapaian akan dipendekkan. 

“Selepas penapaian, buah perlu dibasuh untuk menghilangkan pulpa putih pada biji koko,   mengelakkan penapaian berlebihan dan mengawal keasidan, sambil mengekalkan rasa yang paling pekat dan terbaik.” 

Selepas penapaian selesai, biji koko perlu dikeringkan selama 3-4 hari untuk membolehkan pengangkutan jarak jauh dan penyimpanan jangka panjang. Semasa proses pengeringan semula jadi, biji koko perlu sering dibalik untuk memastikan pengeringan sekata. Pengeringan tidak sekata boleh menyebabkan pertumbuhan kulat semasa penyimpanan. 

Delegasi Korea memerhatikan kakitangan memangkas dan menuai buah koko.

 

Delegasi Korea Pelawat Pertama Selepas COVID-19

Sejak wabak COVID-19 melanda pada tahun 2019, lawatan delegasi asing ke ladang koko telah dihentikan. Kini, dengan keadaan pandemik yang semakin pulih, negara-negara mula membuka semula sempadan mereka. 

Baru-baru ini, Ong Seng Lee dan anaknya, Ong Jing Xun, bersama-sama menyambut delegasi asing pertama selepas pandemik, iaitu delegasi dari   kilang coklat Korea Barry Callebaut. Delegasi ini terdiri daripada 10 wakil profesional dari pelbagai bidang berkaitan coklat, termasuk pengurus kilang dan pakar pembuatan coklat. 

Kim Taeyun, Pengurus Bahagian Pemasaran kilang coklat Korea Barry Callebaut, yang juga ketua delegasi, menyatakan dalam temu bual bahawa mereka datang dari jauh ke daerah Bera, Pahang, Malaysia, untuk memahami dan mengesan sumber buah koko! 

“Misi kami kali ini ialah untuk memahami lebih lanjut tentang proses penanaman, pengeluaran, penapaian, dan pengeringan buah koko, dengan harapan dapat membawa pulang lebih banyak maklumat untuk jabatan penyelidikan dan pembangunan syarikat kami.” 

Belajar dengan Rendah Hati untuk Meningkatkan Kualiti Koko

Ong Jing Xun, generasi ketiga Ong Chong Lim Plantation Sdn. Bhd., menyatakan bahawa   ayahnya, Ong Seng Lee, adalah seorang yang berfikiran jauh dan tidak mudah putus asa. Dalam pandangannya, ayahnya berpegang teguh pada perniagaan koko keluarga kerana beliau mempunyai pandangan yang berbeza daripada orang lain. Apabila menghadapi masalah, beliau tidak mudah mengalah, sebaliknya terus menyelidik, memerhatikan punca kegagalan, dan mencari penyelesaian. 

Selepas melalui pelbagai proses penyaringan, biji koko kering dimasukkan ke dalam beg plastik lutsinar, kemudian dibungkus dengan beg goni sebelum dihantar ke luar negara.

 

Kim Taeyun, Pengurus Bahagian Pemasaran kilang coklat Korea, mengetuai delegasi untuk memahami dan mengesan sumber buah koko dengan melawat ladang koko Ong Seng Lee.

 

Selain itu, ayahnya berfikiran terbuka dan bersedia menerima bantuan teknologi moden. Beliau sering berkata bahawa hanya dengan bantuan teknologi baru, hasil yang diharapkan dapat dicapai. Jika kaedah tradisional diteruskan, lebih banyak masalah akan timbul. 

“Walaupun selama bertahun-tahun industri koko tidak mencapai keuntungan, ayah saya terus   bekerja keras dan yakin bahawa ini adalah industri pertanian yang berpotensi dan mempunyai   prospek cerah!” 

Ong Jing Xun menambah bahawa untuk setiap   butiran dalam penanaman koko, ayahnya   terus menyelidik dan memperbaiki, belajar   dengan rendah hati daripada profesor atau pakar asing yang melawat, semata-mata untuk   meningkatkan pengeluaran dan kualiti koko.