October 01 2024
Ikan tilapia hidup di lapisan tengah dan bawah air, dengan makanan utama terdiri daripada tumbuh-tumbuhan. Ikan ini tergolong dalam kategori ikan omnivor, mudah dipelihara, dan dapat disesuaikan dengan pemberian makanan buatan dalam keadaan penternakan.
Keupayaan Penyesuaian yang Sangat Tinggi
Ikan tilapia memerlukan suhu air antara 16°C - 40°C, dengan suhu terbaik untuk pertumbuhannya adalah 28 hingga 32°C. Ikan ini berhenti membesar apabila suhu di bawah 17°C, dan akan mati jika suhu menurun ke 12 hingga 13°C.
Ikan tilapia juga tahan lasak dan mampu menyesuaikan diri dengan baik dalam keadaan rendah oksigen, dengan titik lemas pada 0.07 hingga 0.23mg/L, dan keperluan oksigen terlarut adalah sekurang-kurangnya 2.24mg/L.
Selain itu, ikan tilapia dapat hidup dalam pelbagai tahap keasidan, iaitu pH 4.5 hingga 10. Dalam keadaan yang sama, ikan jantan mempunyai kadar pertumbuhan yang lebih cepat berbanding ikan betina, di mana saiznya biasanya 40% hingga 50% lebih besar.
Berdasarkan keupayaan penyesuaian yang tinggi ini, peningkatan kepadatan penternakan dapat meningkatkan hasil, menyebabkan banyak penternak berusaha untuk menambah kepadatan penternakan.
Pakar mencadangkan agar spesifikasi benih ikan yang dilepaskan adalah sekitar 30 gram setiap ekor, dengan syarat benih ikan tersebut sihat, tiada kecederaan, dan bebas penyakit.
Biasanya, apabila suhu air stabil melebihi 18°C, benih ikan boleh dilepaskan ke kolam.
Kepadatan Tinggi Menyebabkan Persaingan Semakin Sengit
Kajian menunjukkan bahawa dengan peningkatan kepadatan penternakan, kadar pertumbuhan ikan tilapia semakin berkurangan.
Ini disebabkan oleh persaingan yang meningkat antara ikan, terutama untuk makanan dan oksigen terlarut.
Selain itu, kepadatan tinggi juga menyebabkan pengumpulan bahan buangan metabolik (seperti ammonia dan nitrit), yang seterusnya merosakkan kualiti air dan menekan pertumbuhan ikan.
Dalam penternakan kepadatan rendah, biasanya ditakrifkan sebagai pelepasan 1,000 hingga 2,000 ekor benih ikan setiap ekar kolam.
Pada kepadatan ini, ikan mempunyai ruang dan sumber yang mencukupi, dengan kadar pertumbuhan yang lebih cepat dan kadar penukaran makanan yang tinggi.
Bagi penternakan kepadatan sederhana, disarankan untuk melepaskan 2,000 hingga 3,000 ekor benih ikan setiap ekar. Pada kepadatan ini, walaupun kadar pertumbuhan sedikit menurun, hasil per unit kawasan adalah lebih tinggi, memberikan manfaat ekonomi yang baik secara keseluruhan.
Manakala bagi penternakan kepadatan tinggi, lebih daripada 3,000 ekor benih ikan boleh dilepaskan setiap ekar.
Walaupun kepadatan tinggi boleh meningkatkan jumlah hasil, ia memerlukan pengurusan yang lebih teliti dan pemantauan kualiti air yang lebih kerap, jika tidak, ia akan mudah menyebabkan pertumbuhan terhenti dan penyakit merebak.
Cadangan Kepadatan dalam Pelbagai Mod Pembiakan
Dalam pembiakan kolam, disarankan agar 2,000 hingga 3,000 ekor benih ikan dilepaskan bagi setiap ekar. Kepadatan pembiakan yang sesuai dapat menjamin kadar pertumbuhan ikan sambil mencapai hasil yang tinggi bagi setiap unit kawasan.
Bagi pembiakan dalam sangkar jaring, disarankan agar 30 hingga 50 ekor ikan dilepaskan bagi setiap meter padu. Pembiakan sangkar jaring mempunyai kelebihan pertukaran air yang baik, membolehkan pembiakan pada kepadatan yang lebih tinggi.
Pembiakan dengan sistem air kitar semula pula, kerana kemampuan kawalan kualiti air yang kuat, boleh membenarkan 100 hingga 150 ekor ikan dilepaskan bagi setiap meter padu.
Sistem air kitar semula dapat mengekalkan kualiti air yang baik melalui peralatan rawatan air yang cekap, menyokong kepadatan pembiakan yang lebih tinggi.
Seiring dengan peningkatan kepadatan pembiakan, keperluan pengurusan kualiti air juga semakin tinggi. Adalah penting untuk memantau parameter kualiti air secara berkala seperti berikut:
* Oksigen Terlarut: Disarankan untuk mengekalkan tahap oksigen terlarut pada 5mg/L atau lebih. Pembiakan berkeupayaan tinggi memerlukan pemasangan peralatan pengayaan oksigen.
* Ammonia Nitrogen: Kepekatan harus berada di bawah 0.5mg/L. Jika kepekatan lebih tinggi, ia boleh menjadi toksik kepada ikan.
* Nitrit: Kepekatan nitrit harus berada di bawah 0.02mg/L. Kepekatan yang tinggi boleh menyebabkan keracunan pada ikan.
* Nilai pH: pH air perlu dikekalkan antara 6.5 hingga 8.5. pH yang terlalu tinggi atau rendah boleh memberi kesan buruk kepada kesihatan ikan.
Risiko Penyakit dalam Pembiakan Berkepadatan Tinggi
Pembiakan berkepadatan tinggi memerlukan pemasangan peralatan pengayaan oksigen seperti aerator dan pam oksigen untuk memastikan kandungan oksigen terlarut mencukupi dalam air.
Jika keadaan mengizinkan, penggunaan penapis biologi dan penapis mekanikal juga digalakkan untuk membersihkan sisa makanan dan sisa metabolik ikan secara berkala.
Langkah paling praktikal adalah dengan melakukan penggantian air secara berkala. Penggantian air yang kerap dalam pembiakan berkepadatan tinggi secara semula jadi dapat mengekalkan kualiti air yang baik.
Dalam persekitaran pembiakan berkepadatan tinggi, penumpuan ikan yang padat menyebabkan penyebaran penyakit menjadi lebih mudah. Apabila penyakit berlaku, ia boleh merebak dengan cepat, menyebabkan kerugian yang besar. Oleh itu, penternak perlu memeriksa kesihatan ikan secara berkala dan mengambil tindakan segera jika terdapat sebarang kelainan.
Bagi penyakit yang biasa berlaku, suntikan vaksin perlu dilakukan lebih awal untuk meningkatkan daya tahan ikan.
Menjaga kualiti air yang baik adalah asas untuk mencegah penyakit kerana pencegahan lebih baik daripada rawatan.
Pada musim penyakit atau apabila ikan sakit dikesan, penggunaan antibiotik dan ubat anti-parasit yang sesuai boleh dipertimbangkan, tetapi perlu berhati-hati terhadap masalah sisa ubat.
Jumlah dan Kekerapan Pemberian Makanan
Penternak harus menentukan jumlah dan kekerapan pemberian makanan berdasarkan tahap pertumbuhan dan kepadatan ikan untuk mengelakkan pembaziran makanan dan kemerosotan kualiti air.
Dalam pembiakan berkepadatan tinggi, disarankan agar makanan diberikan dalam jumlah yang kecil tetapi kerap setiap hari untuk mengurangkan sisa makanan dan meningkatkan kadar penggunaan makanan.
Untuk memastikan keselamatan kualiti air, penggunaan makanan berkualiti tinggi yang dapat meningkatkan kadar penukaran makanan dan mempercepat pertumbuhan ikan adalah sangat digalakkan.
Makanan berkualiti tinggi mengandungi pelbagai nutrien yang diperlukan untuk pertumbuhan ikan, mengelakkan masalah pertumbuhan yang disebabkan oleh kekurangan nutrien.
Dalam apa jua keadaan, penentuan dan pengurusan kepadatan pembiakan ikan tilapia yang wajar adalah kunci kepada kejayaan pembiakan yang cekap.
If you can't see the comments after a few seconds, try reloading the page.