Oleh: Jamaludin Mat Rashid / Wizilla

Pengeluaran koko di peringkat global adalah sekitar 5 juta tan metrik padi musim pengeluaran 2022/23. 

Negara Côte d’Ivoire (dahulunya Ivory Coast) menyumbang 39%, manakala Ghana menyumbang 11%, menjadikan kedua-dua negara sebagai pengeluar koko terbesar di dunia, dengan menguasai 50% daripada pengeluaran global. Manakala Ecuador pula berada di tempat ketiga dengan 9% (lihat Jadual 1). 

Jadual 1

 

Keadaan Penanaman Koko di Malaysia

Pada tahun 2023, kawasan penanaman koko di   Malaysia adalah 6,123 hektar, dengan 5,446 hektar (89%) diusahakan oleh pekebun kecil dan   678 hektar (11%) oleh ladang besar. 

Lawatan Ketua Pengarah Lembaga Koko Malaysia (LKM), Datuk Dr. Ramle Haji Kasin (tengah) ke Projek Tanaman Koko Integrasi di Keningau, Sabah. Foto: Lembaga Koko Malaysia

 

Pasaran koko menunjukkan trend kenaikan yang kukuh dengan eksport Malaysia mencecah   RM8.2 bilion pada tahun 2023. Nilai eksport koko meningkat dari RM6.8 bilion pada tahun 2021 kepada RM7.8 bilion pada tahun 2022. 

Lembaga Koko Malaysia (MCB) menjangkakan sasaran eksport tahun ini boleh mencecah RM10 bilion pada tahun hadapan. 

Lima negara pengimport utama adalah Singapura, Amerika Syarikat, Jepun, China, dan Indonesia. Produk koko yang dieksport termasuk mentega koko, serbuk koko, dan coklat. 

Keperluan Mendesak dan Peluang

Pihak industri percaya bahawa Malaysia berpotensi untuk menyumbang lebih banyak kepada pasaran koko global kerana dunia sangat bergantung pada beberapa negara pengeluar koko. 

Kekurangan biji koko di beberapa negara akibat penyakit tanaman dan cuaca kurang baik telah menyebabkan harga dan permintaan koko global melonjak. 

Pembangunan konsep "single origin" iaitu produk Borneo KitKat oleh Nestle yang menggunakan biji koko dari Sabah dan Sarawak. Foto: Lembaga Koko Malaysia

 

Ini menekankan keperluan mendesak untuk memulihkan penanaman koko tempatan. Malaysia kekal sebagai pemain utama dalam industri koko pertengahan dan hiliran. Negara ini memerlukan lebih daripada 300,000 tan biji koko untuk kegunaan domestik tetapi mengimport 99% keperluan biji koko negara, untuk diproses menjadi produk separa siap koko dan coklat yang seterusnya akan dieksport. 

Peruntukan RM9.5 Juta untuk Memulihkan Industri Koko

Pada Mei tahun 2024, kerajaan telah   mengumumkan peruntukan RM9.5 juta untuk memulihkan kawasan tanaman koko sedia ada, seluas 2,126 hektar. Ini akan memberi manfaat kepada kira-kira 3,295 orang petani untuk meningkatkan hasil koko.

Harga koko telah meningkat dari RM9,000 setiap tan sebelum ini kepada sekitar RM24,000 setiap tan kini. Harga ini dijangka kekal tinggi dalam tempoh 2-3 tahun akan datang, memberikan peluang emas kepada pekebun kecil koko untuk meningkatkan pendapatan. 

Di antara produk hiliran berasaskan koko keluaran Lembaga Koko Malaysia yang terdiri daripada produk penjagaan diri dan coklat.

 

Untuk menyokong sasaran kerajaan meningkatkan pengeluaran koko, Ketua Pengarah Lembaga Koko Malaysia (LKM) MCB, Datuk Dr Ramle Kasin, mengumumkan bahawa pengeluaran biji koko telah diperluaskan melalui Program Rangsangan Pengeluaran Hasil Koko (Cocoa Production Stimulation Programme), meliput lebih 4,000 hektar dalam tempoh 2021-2025.

Projek ini menyediakan kemudahan seperti pusat mini pemprosesan koko di kawasan penanaman koko untuk membantu pemeraman dan pengeringan biji koko, serta memastikan kualiti biji koko kering yang dihasilkan adalah yang baik. 

Ketua Pengarah LKM menyatakan bahawa pihak lembaga sedang mempromosikan penggunaan teknologi untuk membantu pekebun memerangi penyakit dan perosak koko dengan lebih efektif. 

Pertukaran info Lembaga Koko Malaysia dengan pemain industri koko, Cocoa Straits, salah satu daripada pengusaha coklat premium di Malaysia. Foto: Lembaga Koko Malaysia

 

LKM menggalakkan penggunaan teknologi baru dan sedia ada dalam amalan pertanian untuk meningkatkan produktiviti dan menggalakkan pengurusan ladang yang lebih baik. 

Teknologi mekanisasi dan penggunaan Internet of Things (IoT) juga akan dapat menarik minat   golongan muda dalam industri koko huluan. 

Ramle berkata, LKM berusaha untuk meningkatkan dan mempromosikan pembangunan industri penanaman koko di Malaysia, dengan menarik semula minat pengusaha ladang atau estet untuk menanam koko. 

Dalam perkembangan lain, Timbalan Perdana Menteri, Datuk Seri Ahmad Zahid Hamidi,   mengumumkan bahawa kabinet telah bersetuju untuk menyertakan tanaman kelapa sebagai   komoditi di bawah LKM selepas penstrukturan semula dibuat.