Sejak tercetusnya wabak Covid-19, isu kesihatan telah menjadi keutamaan bagi ramai orang, dan pertumbuhan pasaran halia juga telah dipercepatkan kerana terdapat fakta bahawa guna minuman halia tradisional boleh meningkatkan imuniti terhadap penyakit.

Selain itu, dengan faktor negara maju telah meningkatkan import, wabak Covid-19 masih menular dan masalah kontena, harga produk halia masih meningkat.

Halia (Zingiber officinale) adalah herba saka yang dipercayai berasal dari Asia Tenggara, rizomnya pedas dan wangi, sering digunakan sebagai rempah perasa dalam masakan dan perubatan tradisional.

Diguna Luas Sejak Zaman Dahulu

Halia ialah tumbuhan tropika yang tumbuh paling baik pada hari panas dengan keadaan tanah yang bersaliran baik.

Zingiberaceae merupakan salah satu keluarga terbesar dalam halia, dengan kira-kira 1,200 spesies ditemui, di mana 1,000 spesies di antaranya ditemui di Asia Tropika.

Lebih daripada 150 spesies Zingiberaceae liar dan ditanam telah dilaporkan di Semenanjung Malaysia, di mana 40-50 spesies telah digunakan untuk pelbagai tujuan.

Penggunaan halia di India dan China telah diketahui lama sejak zaman dahulu. 

Pada abad pertama, pedagang telah membawa halia ke kawasan Mediterranean. Menjelang abad ke-11, halia terkenal di England. Orang Sepanyol membawa halia ke Hindia Barat dan Mexico, dan halia telah dieksport ke Sepanyol dari Santiago pada tahun 1547.

Zingiberaceae adalah salah satu keluarga halia terbesar, dengan kira-kira 1,200 spesies ditemui, di mana 1,000 daripadanya berada di Asia tropika, manakala Semenanjung Malaysia mempunyai lebih daripada 150 spesies Zingiberaceae liar dan ditanam.

 

Pengendalian dan Pemprosesan Halia

Selepas dituai, halia boleh diproses dalam pelbagai cara:

1. Rizom dibersihkan, mata tunas dan sisa dikeluarkan

2. Halia masak adalah keras dan perlu dikupas sehingga menjumpai lapisan isi yang berserabut, dicincang atau diparut. Halia kering boleh dijual bersama kulit.

3. Pengeluaran halia secara besar-besaran boleh menggunakan mesin untuk menghiris halia.

4. Halia dicelur dengan merendam dalam buburan kapur, kemudian dijemur. Ulangi proses sehingga rizom menjadi putih seragam.

5. Halia kering hendaklah dijemur dengan kandungan lembapan 8-10%. Halia yang dikupas dan dihiris boleh diletakkan di atas tikar buluh atau lantai konkrit untuk dikeringkan selama 7-14 hari.

6. Halia kering boleh dikisar untuk menghasilkan serbuk halia.

7. Pengeluaran minyak halia daripada halia kering yang dikisar dengan penyulingan wap, dan oleoresin halia daripada serbuk melalui pengekstrakan pelarut.

8. Rizom halia pukal boleh dibungkus dalam beg jut, peti kayu atau karton untuk pengangkutan. Halia yang dihiris atau serbuk dibungkus dalam beg berlamina berbilang dinding.

Halia akan tumbuh paling baik pada hari panas dengan keadaan tanah yang bersaliran baik.

 

Wabak Memacu Pasaran Halia

Negara pengeluar tanaman halia utama di dunia pada tahun 2020 ialah India, China, Nigeria, Nepal, Indonesia dan Thailand.

Negara yang mengeksport halia ialah China, Belanda, India, Peru dan Thailand. Amerika Syarikat ialah pengimport halia terbesar di dunia, dan halia tradisional menyumbang kira-kira 89% daripada jumlah import halia di Amerika Syarikat.

Sejak tercetusnya wabak Covid-19, isu kesihatan telah menjadi keutamaan ramai orang, dan permintaan global untuk makanan dengan reputasi kesihatan imun telah melonjak ke tahap yang tidak pernah berlaku sebelum ini. 

Pasaran halia juga mengalami pertumbuhan yang pesat kerana terdapat fakta bahawa guna minuman halia tradisional boleh meningkatkan imuniti terhadap penyakit.

Selain itu, dengan faktor negara maju telah meningkatkan import, wabak Covid-19 masih menular dan masalah kontena, harga produk halia masih meningkat.

Tambahan pula, kawasan pengeluaran halia juga terjejas teruk akibat hujan lebat. Pada musim 2019/2020, penuaian halia China berkurangan, ini menyebabkan permintaan kukuh, pada masa yang sama, bekalan halia India juga berkurangan.

Selain itu, Iran juga menutup sempadan sementara akibat wabak tersebut menyebabkan harga halia meningkat mendadak.

Selepas dituai, halia boleh diproses dalam pelbagai cara, termasuk menghiris dan mengisar menjadi serbuk. Oleoresin halia juga boleh diperoleh daripada serbuk melalui penyulingan untuk menghasilkan minyak halia atau pengekstrakan pelarut.

 

Eksport Dari Pelbagai Negara Kembang 

Eksport halia China telah berkembang dengan stabil sejak lima tahun lalu, mencecah AS$541.2 juta dan halia kering AS$30.5 juta pada 2019.

Pada separuh pertama tahun 2021, halia dikisar telah dieksport ke Jepun, United Kingdom dan Amerika Syarikat, halia tidak dikisar telah dieksport ke Amerika Syarikat, Belanda dan Pakistan.

Kawasan pengeluaran halia China diedarkan di Shandong, Sichuan, Guangxi, Guangdong, Fujian, Zhejiang dan Anhui.

Eksport halia Peru meningkat kepada $40.2 juta pada 2019, dan peningkatan dijangka pada musim seterusnya.

Pengeluaran halia di Nigeria telah meningkat dari 2019 kepada kira-kira 37,000 tan setahun.

Permintaan untuk halia di Belgium tinggi pada tahun 2020, dan harga kekal tinggi apabila setiap tahun seterusnya. Bekalan halia di pasaran Jerman kini terhad, dan harga borong telah meningkat. Pada tahun 2020, harga pasaran di AS telah meningkat sebanyak 30-40%.

Dalam beberapa tahun kebelakangan ini, negara pengeluar halia utama di dunia telah mengurangkan hasil tuaian atas pelbagai sebab. Ini menyebabkan harga pasaran halia tinggi.